Priorat Wijnregio – Het Toscane van Spanje

Bergen, valleien en eeuwenoude dorpjes

Ruim 18 jaar geleden kwamen we voor het eerst in deze kleine wijn-comarca ten zuiden van Barcelona. We reden er rond en opeens herkende ik het landschap uit een televisieprogramma, “No Going Back” – de Britse versie van “Ik vertrek”, waarin Martin en Maggie van Mother’s Garden er een oude Masia hadden gekocht en hier hun leven opbouwden. Wat een schitterende plek! We vonden het er zo mooi dat we besloten dat de de plek zou zijn waar we naar toe zouden verhuizen als we ooit naar Spanje zouden gaan.

In 2007 zijn we met onze kinderen van 4 en 6 jaar vanuit Utrecht geëmigreerd en we hebben er 5 jaar lang genoten van alles wat deze unieke plek te bieden heeft.

Unieke wijnregio, befaamde wijnen

De Priorat wijnregio in Catalonië met haar uitgestrekte heuvellandschappen en glooiende wijngaarden ligt op een kleine 2 uur rijden van het kosmopolitische Barcelona. Deze geïsoleerde regio lijkt sinds de middeleeuwen nog niet veel veranderd, met haar ongerepte natuur, glooiende heuvels, hoge bergmassieven, boerenhoeves, merkwaardige, kleine dorpjes, vestingen als Siurana, hoog op een ongenaakbare rots gelegen, kerkjes en kapelletjes.

De wijnregio de Priorat wordt wel het “Toscane van Spanje” genoemd. De afgelegen, rotsachtige heuvels van de Priorat wijnstreek zijn de geboorteplaats van de intense, minerale wijnen die door veel wijnkenners beschouwd worden als de meest elitaire wijnen van Spanje. De karakteristieke leisteen bodem (llicorella), een overvloed aan zon en een energieke groep jonge wijnmakers heeft de regio een reputatie opgeleverd als een van Spanje’s meest innovatieve wijngebieden, terwijl het ongerepte natuurschoon en de bewogen geschiedenis het gebied tot een fascinerende plek maken om te verkennen.

D.O.Q. Priorat

Het bergachtige landschap van de Priorat heeft tot gevolg dat de druiven in smalle rijen op steile terrassen aangeplant zijn. Een mooi gezicht, maar een verschrikkelijk intensieve klus om ze te oogsten. Alles handmatig, wat geen machine kan zo hoog komen. Het land is veeleisend maar ook ideaal om de lokale druivenrassen als Garnacha en Cariñena te verbouwen, maar ook recentere zoals Syrah, Cabernet Sauvignon en Merlot. De beste Priorat wijnen zijn geconcentreerd en vol karakter. De lage opbrengst van de wijnterrassen en de handmatige oogst maken de Priorat wijnen tot de duurste van Spanje. Ze behoren volgens velen ook tot de beste wijnen van Spanje. Naast die van de Rioja zijn dit deze enige ander DOQ wijnen van Spanje.

D.O. Montsant

Deze uitgestrekte wijngaarden liggen in een hoefijzer vorm rond Priorat en de Montsant kreeg in 2001 een eigen regionale D.O.-kwalificatie. De wijnen hebben duidelijk een eigen identiteit zijn over het algemeen wat lichter en minder prijzig. De productie is verdeeld tussen coöperaties en familiebodega’s, die vaak worden geadviseerd door lokaal opgeleide jonge oenologen.

Eeuwenoude wijntraditie

De Priorat heeft een wijntraditie die al teruggaat tot de middeleeuwen, toen de Kartuizer monniken van ‘La Cartoixa D’Escaladei hier wijngaarden aanlegden. In de 19e eeuw zijn de wijngaarden verwoest door de phylloxera vastatrix (druifluis) en zijn veel mensen vertrokken uit dit geïsoleerde gebied. Pas de laatste 35 jaar is dit gebied opnieuw tot ontwikkeling gekomen en, dankzij pioniers als Rene Barbier, (Clos Mogador), Alvaro Palacios, Francesc Capafons en Carles Pastrana heeft het de huidige faam verworven.

De befaamde bodega’s Priorat en Montsant

Hieronder vind je een paar van de befaamde wijnbodega’s van deze regio. Bezoek de diverse websites voor meer info over locaties van de bodega’s, rondleidingen, wijnproeverijen etc! Clos de l´Obac, Álvaro Palacios (L´Ermita), Mas d´En Gil, L’Encastel l, Mas Doix, Sangenis i Vaque, Cellers ScalaDei, Ferrer i Bobet, Venus en Dido

De verstilde dorpjes van de Priorat

De hoofdstad van de Priorat is Falset, een bedrijvig stadje (3.000 inwoners) met een mooi dorpspleintje en de modernistische wijn ‘co-operativa’. Scala Dei, het kleine gehucht aan de voet van de Montsant waar ook de imponerende overblijfselen van het Karthuizer klooster te bezoeken zijn, heeft een aantal goede wijnwinkels en een paar bodega’s. Gratallops is het dorp waar de geweldige Costers del Siurana bodega gevestigd is, een bezoek is een absolute must voor de wijnliefhebbers.

Siurana, hoog op een ongenaakbare rots gelegen is letterlijk een hoogtepunt van de regio. (lees meer over Siurana hieronder) In de dalen liggen andere kleine dorpjes zoals Torroja, Marça, Masroig, El Guiamets. Met smalle straatjes, een kerk, een kroeg, minimaal één bodega en natuurlijk een restaurant waar je een zeer betaalbaar dagmenu kunt eten.

Siurana, het dorp wat niet mooi wil zijn…

Het hoog gelegen gehucht Siurana (foto boven) was een van onze favoriete uitstapjes met de kinderen toen we 16 jaar geleden naar de Priorat wijnregio in Catalonië emigreerden. Dit adelaarsnest, gelegen op een rots van kalksteen en omgeven door bossen en ravijnen, is een magisch plekje.
Zoals u misschien weet is in Spanje een organisatie van de mooiste dorpjes van het land: ‘Los Pueblos Bonitos de España’, waarbij 105 dorpen aangesloten zijn. Siurana stond op de shortlist, wat een hele eer is. Maar de burgemeester, van Siurana, Salvador Salvadó, weigerde om deel van deze club uit te maken waarmee hij Siurana definitief op de kaart heeft gezet. Hij is namelijk van mening dat Siurana aan de grens zit van haar capaciteit om bezoekers te ontvangen en dat zij het milieu niet in gevaar willen brengen.

De mijnen van Belmunt de Priorat

In Belmunt, 5 kilometer ten westen van Falset vind je de loodmijnen van Belmunt, een merkwaardig en zeer uitgebreid horizontaal gangen stelsel waar in vroegere tijden lood gewonnen werd. In het dorpje zijn nog de oude huisjes van de mijnwerkers en in de mijnen worden rondleidingen gegeven. Deze mijnen staan ook op de nominatie als werelderfgoed. In de omgeving zijn diverse wandelroutes en een bezoek aan de mijnen is prima te combineren met een wijnproeverij in een van de plaatselijke bodega’s.

Wijncomarca omringd door drie bergmassieven

De wijngaarden van de Priorat worden aan drie kanten omsloten door bergketens: In het westen door het imponerende Montsant bergmassief, in het oosten door het uitgestrekte Sierra de Llaberia en in het zuiden, iets verder weg, het natuurpark Els Ports. De flora en fauna van dit beschutte berggebied zo dichtbij de kust van de Middellandse zee is bijzonder, je vindt er soorten die uniek zijn voor Spanje. In de hele omgeving zijn diverse wandelroutes uitgestippeld, van routes door licht glooiend gebied tot routes voor de meer geoefende wandelaars. Tussen Capçanes en Els Guiamets kun je in de heuvels heerlijk zwemmen in natuurlijk uitgesleten baden.

De gastronomie van de Priorat

Er zijn in deze regio ontelbare uitstekende restaurants die tot in de verre omgeving befaamd zijn – in de weekenden komt men vanuit Barcelona om hier te wandelen of te fietsen en uitgebreid te lunchen. De lokale keuken van de Priorat is de ideale metgezel van de robuuste wijnen. Kruidige worsten; ‘salsicha’, ‘butifarra’ en ‘longanissa’, stoofpotten en geroosterde groenten met de Catalaanse romesco saus, om enkele van de eerlijke en pure gerechten te noemen. Tapas zijn vaak verrassend inventieve hapjes. Uiteraard worden ze vergezeld van de uitstekende olijfolie van deze streek: de D.O.P Siurana, gemaakt van de kleine groene arbequina olijf van dit gebied.

De calçotada

Wanneer je tussen januari en april in Catalonië bent dan kun je in restaurants en authentieke Masia’s calçots op het menu zien staan. Calçots is een uiensoort die smaakt naar prei en de ‘calçotada’ is één van de belangrijkste lokale tradities binnen de Catalaanse gastronomie. Op het platteland. in de bergen of eigen tuin worden in het seizoen overal ‘calçotadas’ georganiseerd, een uitgebreide barbecue. Eerst worden de lente-uien zwartgeblakerd op een rooster boven het vuur. Je stript de zwarte bladeren eraf, doopt ze in de Romesco saus en eet ze dan zoals je een haring eet, ñamñam! (Maar een heel karwei om dat zonder knoeien te doen!) Erbij eet je ‘pà amb tomàquet’ en daarna botifarres, (worst) of ander vlees. Uiteraard vergezeld van een goed glas wijn of cava!

Priorat nominatie Unesco Werelderfgoed

De Priorat en haar ‘heilige berg’: de Montsant, staan op de nominatie voor Unesco Werelderfgoed. In een prachtige filmpje van Kamaleon Viajes bij de wijnreis Priorat krijg je een beeld van dit unieke landschap. (of bekijk het filmpje op YouTube)