Verbazingwekkende Street Art in Lissabon

De kleurrijke, levensgrote kunstwerken uit afval van Bordalo II in Lissabon

Mocht je er nog nooit geweest zijn dan staat hij vast op je verlanglijstje: Lissabon: de beeldschone hoofdstad van Portugal. Met haar middeleeuwse stratenplan, smalle straatjes met hoge panden, gastvrije pleintjes en natuurlijk het fraaie uitzicht over de Taag vanaf de hoog gelegen wijk Alfama.

Ondanks de 7 heuvels waarop Lissabon gebouwd is, en de vele steile straatjes is lopen de beste manier om de stad te ervaren, gevolgd door de tram! In elke zijstraat zijn schatten te ontdekken. Een, wellicht verrassend, voorbeeld is de straatkunst.

Hieronder maak je kennis met de kunst van de jonge Portugese kunstenaar Bordalo II (spreek uit als Bordalo Segundo) die met zijn Street Art de meest uiteenlopende steden in de wereld heeft gemarkeerd.

Wie is Bordalo II?

Artur Bordalo (Lissabon, 1987) gebruikt de kunstenaarsnaam Bordalo II, die hij koos als eerbetoon aan zijn grootvader, de schilder Real Bordalo, om een voortzetting en vernieuwing van diens artistieke nalatenschap te waarborgen. Zijn jeugd speelde zich af tussen de uren doorgebracht in het atelier van zijn grootvader Real Bordalo, die een passie voor aquarel en olieverf had en landschappen en typische taferelen van de stad portretteerde, en de avonturen rond illegale graffiti in de ‘onderwereld’ van de stad Lissabon.

Hij volgde acht jaar lang de opleiding Schilderen aan de Faculteit voor Schone Kunsten in Lissabon, zonder deze ooit af te ronden, maar zegt dat deze jaren hem in staat hebben gesteld de beeldhouwkunst en keramiek te ontdekken, en te experimenteren met een scala aan materialen die hem hebben weggeleid van de schilderkunst, die hem in de eerste plaats juist daarheen had gebracht.

De openbare ruimte werd het uitverkoren toneel voor zijn artistieke werk, dat gericht is op het ter discussie stellen van de materialistische en hebzuchtige maatschappij waar hij (ook) deel van uitmaakt. De buitensporige productie en consumptie van spullen, die resulteert in de voortdurende productie van “vuilnis” en bijgevolg in de vernietiging van onze planeet, zijn centrale thema’s van zijn kunst. (bron: www.bordaloii.com)

Een route langs werken van Bordalo II in Lissabon

Omdat deze kunst vergankelijk is staat het jaartal erbij waarop ze zijn gemaakt. Het kan dus zijn dat er inmiddels een van de stukken is verwijderd of vernield en er zullen zeker nieuwe werken gemaakt worden. (Op deze manier heb je altijd een goede reden om nog eens terug te komen!)

1. Big Racoon (2015)

Big Racoon (wasbeer) is discreet verborgen op een kleine parkeerplaats aan de achterkant van het Centro Cultura de Belem, in Rua Bartolomeu Dias 43. Dit werk werd gemaakt voor de individuele tentoonstelling van de kunstenaar genaamd ‘Panic, Drama. Terror’. (Zie tweede beeld.)

2. Bee (2016)

LX Factory, gelegen in de westelijke zone van de stad, is industriële complex en coöperatieve ontmoetingsplek waar je restaurants, bars, galeries, boekhandels en diverse conceptwinkels vindt. Hier, tussen talloze stukken van andere kunstenaars, is de reusachtige Bij van Bordalo II.

3. Pig (2016)

De Street Art van de wijk Bairro Padre Cruz is een hoofdstuk op zich, lees hieronder meer. Onder de vele kunstwerken vind je Bordalo II’s Varken, in de Rua Rio Douro, gemaakt voor het urban art festival MURO LX 2016.

4. White Dove (2016)

Deze witte duif is te zien in de Lissabon Campus van de Katholieke Universiteit van Portugal, aan de linkerkant van het Rectorie gebouw.

5. Plastic Frog (2017)

De plastic kikker is zowel verrassend als fascinerend, met zijn levendige kleuren. Dit was het eerste stuk van de serie ‘Plastic Trash Animals; gemaakt voor de individuele tentoonstelling ‘ATTERO’. Je kunt het vinden in Rua da Manutenção.

6. Half Fox (2017)

Ook onderdeel van de tentoonstelling ‘ATTERO; is de vos. Je kunt hem vinden voor de rivier in 24 de Julio Avenue 28 in de overgebleven verlaten muur van een pand dat door brand werd getroffen. (Zie het eerste beeld.) 

7. Half Chimp (2017)

Halve chimpansee is het laatste werk dat voor de tentoonstelling ‘ATTERO’ is gemaakt. Half Chimp, kijkt ons aan terwijl hij aan de gevel van het gebouw van het atelier van de kunstenaar in Rua de Xabregas hangt.

8. Iberian lynx (2019)

Een van de recentere werken van Bordalo II in Lissabon staat in het Parque das Nações. Het werd in juli 2019 gemaakt en is een symbolisch herkenningspunt van de conferentie Lisboa+21. Het is een beeldhouwwerk van meer dan 10 meter hoog dat de Iberische lynx voorstelt, een bedreigde diersoort waarvoor beschermingsprogramma’s worden uitgevoerd. Dit werk is niet alleen verrassend door zijn schoonheid, maar ook omdat het niet aan een muur is bevestigd zoals veel van zijn werken.

9. Pelicans (2020)

In het hart van Lissabon, in de Rua do Carmo, naast de Santa Just a Lift, werd in maart 2020 een nieuw werk van Bordalo II gerealiseerd. Deze keer een partnerschap met Associação Montepio (een Portugese onderlinge spaarorganisatie), waarvan het symbool een pelikaan is.

Street Art buiten het centrum van Lissabon

Er zijn in de omgeving van Lissabon meer stukken van Bordalo II – buiten de stad, maar nog steeds in het grootstedelijk gebied.

Een paar hints: In Loures, de Heron (Reiger) van de Quinta do Mocho en de Baby Squid (Baby Inktvis) in Escola Básica Joåo Villaret
Op de zuidoever van de Taag vind je een Octopus in Costa da Caparica, een Ezel (Donkey) in Montijo en twee Kwallen (Jellyfish) in Barreiro. Een van de meest recente creaties: Half Young Owl (2018), (Uil) in het Impresa gebouw in Paço de Arcos.

Indrukwekkende street art in de wijk Bairro Padre Cruz

De wijk Bairro Padre Cruz ligt in Carnide, een van de grootste gemeenten in het noorden van Lissabon. De wijk telt meer dan 8.000 inwoners en is het grootste stadsproject van sociale huisvesting van het Iberisch schiereiland en een van de grootste van Europa. Sinds 2009 heeft Lissabon een strategie ontwikkeld om hier stedelijke kunst te bevorderen en tegelijkertijd het erfgoed te behouden en vandalisme te voorkomen. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van GAU – Urban Art Gallery van de afdeling Cultureel Erfgoed van de gemeenteraad.

De verbazingwekkende straatkunst van Quinta do Mocho

Een paar jaar geleden zou het ondenkbaar zijn geweest dat iemand toeristen die Lissabon bezochten zou aanraden om naar Quinta do Mocho te gaan. Het was een ruige buurt met de slechtst mogelijke reputatie, en zelfs de meeste Lissabonners zouden er niet durven komen. Maar nu is Quinta do Mocho niet alleen veilig, het is ook omgetoverd tot de grootste openluchtgalerie voor straatkunst in Europa!

Er zijn hier meer dan 100 muurschilderingen, waarvan de meeste meerdere verdiepingen hoog zijn. Als je van straatkunst houdt, dan moet je echt een halve dag vrijmaken in je reisschema om Quinta do Mocho te bezoeken. Het is behoorlijk spectaculair.

Tegenwoordig kun je prima op eigen houtje door de buurt dwalen, maar leuker en leerzamer is een rondleiding te boeken via de plaatselijke gidsen vereniging, Guias do Mocho. Hiermee steun je de lokale gemeenschap en leer je ook veel meer over de symboliek achter de kunst en de geschiedenis van de plaats. Kijk op hun Facebookpagina of stuur een mail: guiasdomocho@gmail.com. 

Ontdek de Street Art in Lissabon met Ardanza!

Ardanza heeft in het hartje van de stad fijne en comfortabele appartementen en regelt graag een tiptop verzorgd fly&Drive arrangement voor je, bijvoorbeeld Lissabon in combinatie met Sintra of Obidos, of als onderdeel van een 15 daagse Cultuur rondreis door Portugal.